Hướng dẫn cách nhận biết gỗ trầm hương thật giả

Trầm hương thật giả: Trầm hương được săn đón bởi những người có đam mê, hiểu biết về tâm linh, phong thủy hoặc những người giàu có, doanh nhân bởi giá cả của trầm hương tương đối cao nên không phải ai cũng đủ điều kiện để sở hữu. Tuy nhiên, với tình hình thị trường trầm hương hỗn loạn thật giả thì bạn nên nắm chắc cách nhận biết gỗ trầm hương để tránh mua phải sản phẩm kém chất lượng.

Nguồn gốc gỗ trầm hương

Trầm hương được sinh ra từ thân cây Dó Bầu. Do tác động của các yếu tố tự nhiên hay nhân tạo mà trên thân cây có những vết thương. Để tự bảo vệ, Dó Bầu tiết ra lớp nhựa để làm lành các vết thương đó. Dần dần, với sự kết hợp của nhựa cây, nấm, vi khuẩn, một chất dầu được tạo ra thấm vào từng thớ gỗ. Đây là quá trình tụ trầm và vùng gỗ chứa tinh dầu này được gọi là gỗ trầm hương.

Gỗ cây dó bầu nguyên bản có màu trắng ngà. Qua hàng chục, hàng trăm năm tích tụ trầm mà chuyển thành màu nâu hay đen tùy mức độ tinh dầu chứa trong gỗ. Tuy nhiên, không phải cây dó bầu bị thương nào cũng tạo trầm. Ngày nay, người ta cũng có thể kích thích quá trình hình thành trầm bằng cách tạo ra các tác động từ bên ngoài. Nhưng dù hình thành tự nhiên hay do con người thì quá trình tụ trầm đều cần thời gian rất lâu và xác suất thành công vô cùng thấp.

Phân loại trầm hương

Trầm hương được chia ra nhiều loại khác nhau tùy vào hàm lượng tinh dầu, xuất xứ, độ quý hiếm. Có thể phân chia trầm hương thành 2 nhóm chính là Trầm hương tự nhiên và Trầm hương nhân tạo.

Trầm hương tự nhiên

Trầm hương tự nhiên là phần gỗ trầm hình thành tự nhiên trong môi trường không có sự tác động cố ý của con người. Các loại trầm tự nhiên được săn đón vì độ quý hiếm và chất lượng tuyệt hảo. Giá của trầm tự nhiên cũng ngày càng tăng cao vì chúng ngày càng khó tìm và khan hiếm do việc khai thác bừa bãi và diện tích rừng tự nhiên càng bị thu hẹp

Kỳ Nam

Trong các loại trầm tự nhiên thì kỳ nam có thể được xem là quý hiếm nhất, được coi là vua của các loại trầm. Ở nước ta kỳ nam được phát hiện nhiều nhất ở Khánh Hòa.

Kỳ nam nhẹ, mềm, có lượng tinh dầu rất nhiều, chất dầu dẻo và sánh như sáp mật. Khi ngửi, kỳ nam có mùi hương thơm ngọt the mát. Khi nếm, kỳ nam có vị bắt đầu từ đắng, sau đó đến ngọt, chua và cay tê lưỡi trong một khoảng thời gian. Khi đốt, kỳ nam tỏa khói màu xanh, bay thẳng dài không bị ngắt đoạn.

Trầm kỳ nam còn được chia thành 4 loại: Bạch kỳ, Thanh kỳ, Huỳnh kỳ, Hắc kỳ, trong đó bạch kỳ có giá trị cao nhất. Tùy vào nguồn gốc, chủng loại, lượng tinh dầu mà kỳ nam có giá từ vài tỷ đến vài chục tỷ đồng cho 1 kg.

Trầm hương

Đứng thứ hai là Trầm hương. Trầm hương được chia thành hai loại chính dựa trên đặc tính của chúng khi bỏ vào nước là trầm hương chìm và trầm hương nổi. Sách xưa thì chia trầm hương thành 5 loại: Hoàng lạp trầm, Hoàng trầm, Giác trầm, Tiến hương, Kê cốt hương, trong đó Hoàng lạp trầm có phẩm chất tốt nhất.

Trầm hương chìm là loại trầm hương có hàm lượng tinh dầu cao, thường từ khoảng 60% – 80%. Khi thả vào nước, trầm sẽ chìm hoàn toàn. Khi nếm, trầm hương chìm có vị đắng. Khi đốt, trầm tỏa ra mùi hương thơm ngọt, khói màu trắng, bay quanh rồi tan ngay trong không khí.

Ngoài ra, trầm hương còn được phân thành các loại dựa vào đặc tính và nguồn gốc hình thành.

Trầm kiến

Người địu trầm thường có câu nói: “nhất kỳ, nhì kiến” để thấy được sự quý giá của loại trầm này. Cây dó bầu tạo trầm kiến thường có vết thương là những lỗ, hang do kiến đục làm tổ trước khi cây hình thành trầm. Trầm kiến chìm lửng dưới nước chứ không chìm hoàn toàn hay nổi. Trầm kiến tương đối khó gặp trong tự nhiên.

Trầm kiến thường được chia thành nhiều loại khác nhau, bao gồm: Kiến xanh, Kiến điệp, Kiến kim, Kiến vách lầu, Kiến gai, Kiến lỗ, Kiến trắng, Kiến đen đụp.

Trầm tốc

Xếp sau trầm kiến là trầm tốc hay còn gọi là tốc, trầm nổi. Miếng trầm tốc thường đặc và không có lỗ. Tốc được chia thành 5 loại:

• Tốc đỉa: Thuộc nhóm Tốc có mức độ nhiễm dầu nhiều. Tinh dầu chảy dài trong các thớ gỗ dày, dạng cỡ ngón tay, đầu đũa hoặc như con đỉa.
• Tốc dây: Thuộc nhóm Tốc có mức độ nhiễm dầu đan xen, tạo nhiều vòng giữa các thớ gỗ, thường có dạng dài, hình dạng rễ cây.
• Tốc hương: Thuộc nhóm Tốc có mức độ nhiễm dầu khá ít theo dạng mảnh, mùi thơm nổi trội hơn các loại tốc khác
• Tốc pi: Thuộc nhóm tốc có mức độ nhiễm dầu mỏng, bao quanh bên ngoài các thớ gỗ theo dạng hình tháp, hình ống lớn.
• Tốc banh: Thuốc nhóm Tốc nhiễm dầu thành những mảng khá lớn, từ trong thân cây nhiễm ra, các tia dầu lan và nhiễm qua những tia còn lại.

Trầm hương nhân tạo

Vì giá trị kinh tế cao của trầm hương nên con người đã nghiên cứu và áp dụng các biện pháp can thiệp vào quá trình tụ trầm. Trầm được tạo ra bởi những cách này gọi là trầm hương nhân tạo.

Cây dó bầu được trồng từ 7 -10 năm, sau đó người ta dùng các biện pháp như khoan lỗ cấy nấm trầm, chế phẩm vi sinh để kích thích sự tạo trầm. Quá trình hình thành trầm sau đó phải mất ít nhất 5 năm. Tuy nhiên tỉ lệ tụ trầm thành công khá thấp và tuy không đắt đỏ như trầm hương tự nhiên nhưng trầm nhân tạo vẫn có giá trị kinh tế cao.

Trầm sánh

Sánh  theo tiếng địa phương là lớp bì. Trầm sánh trong tự nhiên cũng hình thành tương tự trầm hương nhưng xảy ra ở trên bề mặt gỗ, do vỏ cây vì một nguyên nhân nào đó mà bị lột để lộ phần thân cây ra ngoài. Do trầm sánh tự nhiên vô cùng hiếm gặp nên con người đã dựa vào đặc điểm hình thành của nó mà tạo ra trầm sánh nhân tạo. Người ta sẽ lột lớp vỏ của cây dó bầu trưởng thành khiến lớp ngoài này bị tổn thương rồi quét một số hóa chất lên. Sau khoảng 10 -15 năm sẽ hình thành trầm sánh.

Các lớp sánh sau khi thu hoạch sẽ được tỉa hết phần gỗ dó bầu màu trắng thành những lá mỏng như tờ giấy. Sau đó người ta sử dụng keo và máy công nghiệp ép thủy lực các lá lại với nhau thành những phôi dày và lớn hơn. Các phôi này được mang đi tiện, chế tác thành các sản phẩm như quạt trầm, vòng trầm. Trầm sánh  nhân tạo có 3 loại: chìm nước, chìm lửng và không chìm.

Trầm hương giả

Hay còn gọi là trầm ép, trầm nấu dầu. Người ta sẽ ép tinh dầu trầm pha hóa chất vào gỗ dó bầu không có trầm dưới áp suất cao và nhiệt độ lớn. Thành phẩm có mùi như trầm hương nhưng thường loại này có màu đen hoặc nâu đậm, không rõ vân gỗ, mùi nồng, hắc, ngửi lâu sẽ có cảm giác khó chịu, dễ bay mùi, có mức giá rẻ.

Các cách nhận biết gỗ trầm hương thật giả

Dựa vào đặc tính của mỗi loại trầm mà ta có thể áp dụng nhiều cách để nhận biết gỗ trầm hương thật giả bằng cách quan sát, ngửi và đốt.

Quan sát gỗ trầm hương

Cách nhận biết gỗ trầm hương qua mắt nhìn là cách đơn giản và dễ thực hiện nhất. Nếu hiểu biết về các loại trầm, bạn có thể phân biệt trầm hương thật giả qua các đặc điểm của chúng tương đối chính xác.

Trầm hương thật có vân rõ, nằm len lỏi, đan xen hoặc dày đặc trong thớ gỗ, càng nhiều vân thì trầm càng chứa nhiều tinh dầu. Màu trầm tự nhiên chân thật, không đều, không quá đậm, không bóng loáng nhưng sáng. Nếu là vòng tay trầm hương thật thì càng đeo lâu màu càng đậm và bóng.

Trầm giả sẽ tạo cho bạn cảm giác không hài hòa khi nhìn vào. Vân trầm quá đều nhau tạo cảm giác không tự nhiên hoặc không nhìn rõ vân. Màu nâu đen hay đen sậm vì đã được nhuộm chất hóa học, nhìn bắt mắt, bóng bẩy.

Ngửi gỗ trầm hương

Trầm hương thật giả cũng có thể dựa vào khứu giác để phân biệt. Mùi hương của từng loại trầm có thể khác nhau nhưng nhìn chung trầm thật có mùi hương rất tự nhiên, dịu nhẹ, thoang thoảng tinh tế. Khi ngửi hương trầm sẽ có cảm giác dễ chịu, thư giãn, giảm căng thẳng, mệt mỏi. Mùi hương trầm là vĩnh cửu, không bao giờ hết mùi. Nếu đun miếng trầm thật trong nước, nước đun vẫn trong, có mùi thơm của tinh dầu trầm.

Ngược lại, trầm giả được tạo hương từ các chất hóa học nên mùi thường hắc, nồng và gắt, gây khó chịu khi ngửi. Nếu ngửi lâu có thể gây hiện tượng đau đầu.

Đốt gỗ trầm

Ngoài phương pháp ngửi trực tiếp, đốt cũng là một cách nhận biết gỗ trầm hương hiệu quả. Khi đốt trầm nên dùng ngọn lửa xanh, chọn những vùng nhiễm dầu nhiều và đốt sơ qua tạo khói. Tuyệt đối không đốt cháy thành lửa vì như thế dầu trầm sẽ có mùi khét, không thể dùng để phân biệt trầm thật và giả.

Trầm thật khi đốt sẽ có mùi dễ chịu, ngọt sâu, ấm mà không nồng, hắc và lắng đọng lâu. Khói trầm rất ít, không như khi đốt các loại gỗ thông thường. Nếu khói trầm có mùi thơm sống thì mùi của trầm sẽ thơm dịu nhẹ, thanh mát như mùi mật ong lẫn với mùi hoa cỏ và lưu lại dư hương.

Trái lại, nếu là trầm giả, khi đốt mùi gỗ sẽ hắc, khét và nhiều khói. Đôi khi có thể gây cay mắt, khó thở bởi những hương liệu được tẩm cùng với gỗ.

Trầm hương là loại gỗ mang lại giá trị kinh tế cao và có nhiều công dụng hữu ích về sức khỏe, phong thủy, tâm linh. Thế nên trên thị trường, trầm hương được rất nhiều người quan tâm và tìm mua. Tuy nhiên, với nguồn trầm tự nhiên khan hiếm thì rất khó có nguồn cung dồi dào để mua bán. Vì thế, trầm giả ngày càng phổ biến và được làm tinh vi hơn để đánh lừa người tiêu dùng.

Những cách nhận biết gỗ trầm hương kể trên có thể áp dụng dễ dàng với người có kinh nghiệm và kiến thức về trầm hương. Đối với người mới bắt đầu, chúng có thể rất khó để áp dụng. Do đó, để chắc chắn, bạn nên lựa chọn những nơi bán trầm hương uy tín, có xuất xứ rõ ràng hoặc tham khảo qua những người đã có kinh nghiệm.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã có thêm những thông tin hữu ích về trầm hương cũng như cách nhận biết gỗ trầm hương thật – giả. Hãy thật cẩn trọng và tìm hiểu kỹ càng khi chọn mua trầm hương để được sử dụng những sản phẩm chất lượng, an toàn cho bản thân và gia đình.

Xem thêm Các cách nhận biết trầm hương đơn giản.